Του Φάνη Ζουρόπουλου*

Άμεση σχέση και στενούς προγονικούς δεσμούς με τη Φτέρη είχε ο κορυφαίος Αχαιός πολιτικός και πνευματικός Ηγέτης, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος , τόπος καταγωγής του πατέρα του (εκεί γεννήθηκε) στη Φτέρη. Η μεγάλη μορφή της πολιτικής ζωής και της διανόησης του τόπου μας, ποτέ δεν ξέχασε τη γη των προγόνων του και δεν παρέλειπε ευκαιρία για να θυμηθεί νοσταλγικά και να υμνήσει συγκινητικά, όσα έζησε στο χωριό του πατέρα του, όσες φορές η τύχη το ‘φερε να φτάσει ως εκεί πάνω.
Στο βιβλίο του Γ.Θ. Παπαγεωργίου «Παλιά Βοστίτσα» ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος στο προλογικό αυτοβιογραφικό του κείμενο,  αναπολεί με ευαισθησία και μ’ ευγένεια ψυχής τη Φτέρη  κι ανάμεσα σ’ όλα τ’ άλλα σημειώνει:

«Ο πατέρας μου-Κανέλλος Αναστασίου Κανελλόπουλος-είχε γεννηθεί στη Φτέρη. Από τους δύο αδελφούς του, ο ένας-ο Ανδρέας –ήταν εγκατεστημένος στη Σέλισσα (είχε τρεις γιούς και δυο κόρες) και ο Μιχάλης που είχε σπουδάσει νομικά και είχε γίνει δικηγόρος, πέθανε νέος στην Πάτρα, όπου εγκαταστάθηκε και ο πατέρας μου ως φαρμακοποιός. Οι αδελφές του πατέρα μου, όταν τις γνώρισα ήταν όλες εγκατεστημένες στην Αιγιάλεια, οι δύο- η Δημητρούλα Π. Γιαννοπούλου, με τον σύζυγο της και τα παιδιά της (δύο γιούς και δύο κόρες) και η νεότερη απ΄ όλες, η θεία Φροσύνη, άτεκνη χήρα Ευ. Παπαδοπούλου –στην ίδια πόλη του Αιγίου. Στον Αχλαδιά  είχε την εστία της η Ελένη, σύζυγος Κ. Τρακαδά, στο Ζευγολατειό η Ειρήνη, σύζυγος Γεωργίου Ζερβοπούλου, μητέρες τριών γιων και δύο θυγατέρων η κάθε μια, και στο Ριζόμυλο η Αγγελική, σύζυγος Γεωργίου Οικονομίδη (αδελφού του Μητροπολίτη Αθηνών Προκοπίου Β’ 1896-1901). Δεκαεννέα πρώτα ξαδέλφια είχαμε τότε  ο αδελφός μου Αναστάσιος, η αδελφή μου η Μαρία και εγώ, από την πλευρά του πατέρα μας.

Στα παιδικά μου χρόνια ένα από τα μεγάλα για την ψυχή μου γεγονότα ήταν το ξεκίνημα, οικογενειακώς από το Αίγιον για τη Φτέρη. Φτάναμε από την Πάτρα-αρχές Ιουνίου –την προηγούμενη μέρα. Τα παιδιά –ο αδελφός μου Αναστάσιος, η αδελφή μου η Μαρία και εγώ-κοιμόμασταν στρωματσάδα στο πάτωμα, άλλοτε στο σπίτι του Π. Γιαννόπουλου, όπου μας περιποιόταν η θεία Δημητρούλα και η ανύπαντρη ακόμα κόρη της Σοφία (η Άννα είχε παντρευτεί στην Αθήνα), και άλλοτε στο σπίτι της εξαδέλφης μου Άννας Θεμ. Κολύρη, κόρης Τρακαδά όπου κατοικούσε και η θεία Φροσύνη. Ο ύπνος μας ήταν πολύ ελαφρύς. Μόλις ακούγαμε , λίγο πριν  ξημερώσει, τα κουδούνια των μουλαριών και των αλόγων, πεταγόμαστε όρθιοι, και-όταν χάραζε η αυγή-ξεκινούσαμε. Συγκροτούσαμε ολόκληρο καραβάνι. Πέντε τα ζώα, που καβαλικεύαμε οι γονείς μας και εμείς , άλλα τόσα φορτωμένα με μπαούλα και βαλίτσες και πάντα υπήρχαν δύο-τρία ζώα, που επάνω τους κάθονταν φίλοι που μας συνόδευαν. Περνούσαμε, τότε ολόκληρο το καλοκαίρι στη Φτέρη. Όταν φτάναμε στον Σελινούντα, χαιρόμασταν διαβαίνοντας τα ήμερα την εποχή εκείνη του έτους νερά (οι αγωγιάτες έβγαζαν τα παπούτσια τους, μάζευαν τα παντελόνια τους και έμπαιαν ως το γόνα στο νερό). Άρχιζε ύστερα, το σκαρφάλωμα στα κάπως απόκρημνα μονοπάτια, που οδηγούσαν στον Αχλαδιά. Ο «Κολοκοτρώνης» μας έδινε το πρώτο ωραίο αίσθημα του ύψους. Όταν φτάναμε στα πρώτα έλατα, η χαρά μας ήταν μεγάλη.

Στη Φτέρη , όπου δεν υπήρχε ακόμα  κανένα ξενοδοχείο, μέναμε στο σπίτι όπου είχε γεννηθεί ο πατέρας μου. Ήταν ένα από τα «Κανελλέϊκα» στο πιο ψηλό τμήμα του χωριού . Πλάι στο σπίτι αυτό, που ήταν του πατέρα μου και του αδελφού του Ανδρέα, ήταν τα πατρικά σπίτια τεσσάρων πρώτων εξαδελφών του πατέρα μου, των γιων του Κωνσταντίνου και Ιωάννου Κανελλόπουλων, αδελφών του παππού μου Αναστασίου.

Τελευταία φορά πριν βγάλω το γυμνάσιο (το ‘Α Δημόσιο Γυμνάσιο Πατρών) ανεβήκαμε οικογενειακώς στη Φτέρη το καλοκαίρι του 1917. Η χώρα είχε μπει στη δεύτερη φάση των βίαιων πολιτικών παθών (ο θείος μου, ο Δημήτριος Γούναρης είχε εκτοπισθεί στην Κορσική και ο πατέρας του μπήκε φυλακή). Το καλοκαίρι εκείνο είχε καταφύγει στη Φτέρη- για να ξεφύγει από το ταραγμένο κλίμα των Αθηνών –ο Σπύρος Μελάς, που σαράντα δύο χρόνια αργότερα (1959) ήταν πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, όταν έγινα δεκτό ως τακτικό  μέλος  της , και -πριν αναλύσει ο Γεώργιος Μαριδάκης , σύμφωνα με το έθιμο, το επιστημονικό μου έργο-θυμήθηκε, προσφωνώντας με, τη συναναστροφή του στη Φτέρη με τον δεκαπεντάχρονο γυμνασιόπαιδα, που ήμουν το 1917.

Στη Φτέρη ξανανέβηκα αφού είχα τελειώσει τις πανεπιστημιακές μου σπουδές, το καλοκαίρι του 1925. Αυτή τη φορά μόνος μου. Και έμεινα δύο μήνες στο ίδιο πατρικό σπίτι, όπου με φρόντιζε με την αγάπη της η μόνη συνομήλικη με μένα (όλες οι άλλες ήταν πρεσβύτερες) πρώτη εξαδέλφη μου, η Μάρω Ανδρ. Κανελλοπούλου που παντρεύτηκε αργότερα στην Αθήνα τον Ματθ. Παλαιτσάκη, επιστημονικό στέλεχος του Υπουργείου Γεωργίας.

Στη Φτέρη ανέβαινα από το 1929, τον Αύγουστο. Έμενα δύο μήνες μελετώντας και προετοιμάζοντας τις πανεπιστημιακές παραδόσεις  μου του επόμενου ακαδημαϊκού έτους. Μόνο τα βράδια ανέβαινα στη βίλα –πάνω από τον Άη Γιώργη –του Σωτήρη Σταυρουλόπουλου, που είχε μετατραπεί σε ξενοδοχείο, όπου χαιρόμουν τη συντροφιά της αξιαγάπητης συζύγου του Πόπης και άλλων φίλων.

Ήρθε ύστερα, ο φοβερός Δεκέμβριος ’44 που δεν άργησε να τον διαδεχτεί η τραγωδία των ετών 1946-49. Σε όλα τα γεγονότα της περιόδου εκείνης, καθώς και σε όσα ακολούθησαν, είχα άμεση και υπεύθυνη ανάμειξη. Δεν μπόρεσα, έτσι να επισκεφθώ ξανά τη Φτέρη παρά μόνο-αυτή τη φορά με αυτοκίνητο, και μόνο για λίγες ώρες-το καλοκαίρι του 1957. Με φιλοξένησε την ημέρα εκείνη ο αλησμόνητος φίλος μου Πάνος Φραγκόπουλος. Τα «Κανελέϊκα» ανάμεσά του ς   και το πατρικό μου σπίτι είχαν μεταβληθεί σε ερείπια. Η Φτέρη-αφού ένα τμήμα της το είχαν καταστρέψει οι Ιταλοί το Σεπτέμβριο του 1942-πυρπολήθηκλε από τους Γερμανούς στις 17 Δεκεμβρίου 1943. Ήταν ο επίλογος της συμφοράς των Καλαβρύτων».

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ

* Ο Φάνης Ζουρόπουλος είναι εκτελεστικός Πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και Τ. Πρόεδρος της Ένωσης Επαρχιακού Τύπου.

Author: Φάνης Ζουρόπουλος