του Nouriel Roubini*

Αν και δεν υπάρχει ποτέ καλή στιγμή για μια πανδημία, η κρίση του COVID-19 έφτασε σε μια ιδιαίτερα κακή στιγμή για την παγκόσμια οικονομία. Ο κόσμος από καιρό παρασύρεται σε μια τέλεια καταιγίδα οικονομικών, πολιτικών, κοινωνικοοικονομικών και περιβαλλοντικών κινδύνων, οι οποίοι τώρα γίνονται ακόμα πιο έντονοι. Δυστυχώς, ακόμη και αν η μεγάλη ύφεση οδηγήσει σε μια φτωχή ανάκαμψη σε σχήμα U φέτος, μια μεγαλύτερη ύφεση σε σχήμα L θα ακολουθήσει αργότερα αυτήν τη δεκαετία, λόγω δέκα δυσοίωνων και επικίνδυνων τάσεων.

Η πρώτη τάση αφορά τα ελλείματα και τους συναφείς κινδύνους τους: χρέη και αθετήσεις υποχρεώσεων. Η πολιτική απάντηση στην κρίση COVID-19 συνεπάγεται τεράστια αύξηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων- κατά τάξη του 10% του ΑΕΠ ή περισσότερο- σε μια εποχή που τα επίπεδα δημοσίου χρέους σε πολλές χώρες ήταν ήδη υψηλά, αν όχι μη βιώσιμα. Ένας δεύτερος παράγοντας είναι η δημογραφική ωρολογιακή βόμβα στις προηγμένες οικονομίες. Η κρίση COVID-19 δείχνει ότι πολύ περισσότερες δημόσιες δαπάνες πρέπει να διατεθούν σε συστήματα υγείας και ότι η καθολική υγειονομική περίθαλψη και άλλα σχετικά δημόσια αγαθά είναι ανάγκη, όχι πολυτέλεια. Ένα τρίτο ζήτημα είναι ο αυξανόμενος κίνδυνος αποπληθωρισμού. Εκτός από την πρόκληση βαθιάς ύφεσης, η κρίση δημιουργεί επίσης τεράστια έλλειψη αγαθών, μαζική ανεργία και πτώση των τιμών σε προϊόντα όπως το πετρέλαιο και τα βιομηχανικά μέταλλα. Ένας τέταρτος παράγοντας θα είναι η αποτίμηση των νομισμάτων. Ένα πέμπτο ζήτημα είναι η ευρύτερη ψηφιακή αποδιοργάνωση της οικονομίας. Με εκατομμύρια ανθρώπους να χάνουν τις δουλείες τους ή να εργάζονται και να κερδίζουν λιγότερα, οι ψαλίδες εισοδήματος του πλούτου και της οικονομίας του 21ου αιώνα θα διευρυνθούν περαιτέρω. Αυτό δείχνει τον έκτο σημαντικό παράγοντα: την αποπαγκοσμιοποίηση. Η πανδημία επιταχύνει τις τάσεις προς τη βαλκανιοποίηση και τον κατακερματισμό που είχε ήδη ξεκινήσει.

Επίσης οι αντιδράσεις ενάντια στη δημοκρατία θα ενισχύσουν τις τάσεις προστατευτισμού (έβδομον). Οι λαϊκιστές ηγέτες επωφελούνται συχνά από την οικονομική αδυναμία, τη μαζική ανεργία και την αυξανόμενη ανισότητα. Όγδοος παράγοντας είναι η γεωστρατηγική αντιπαράθεση μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Επίσης (ένατον) αυτό θα θέσει τον δρόμο για έναν ψυχρό πόλεμο μεταξύ των ΗΠΑ και των αντιπάλων τους- όχι μόνο της Κίνας, αλλά και της Ρωσίας, του Ιράν και της Βόρειας Κορέας. Ένας τελικός κίνδυνος που δεν μπορεί να αγνοηθεί είναι η περιβαλλοντική διαταραχή η οποία, όπως έχει δείξει η κρίση COVID-19, μπορεί να προκαλέσει πολύ μεγαλύτερο οικονομικό χάος από μια χρηματοπιστωτική κρίση.

*καθηγητής Οικονομικών στο Stern School of Business του New York University και πρόεδρος της Roubini Macro Associates

Author: Το Βήμα της Αιγιάλειας

Ανεξάρτητη eφημεριδα άποψης.