Του Φάνη Ζουρόπουλου


Βλέπω στο διαδίκτυο αναφορές για εκδηλώσεις Ιππικών ομίλων, μεταξύ των οποίων και του Ιππικού Ομίλου Αιγίου (Ι.Ο.Α.) (πόσοι άραγε ξέρουν ότι έχουμε  Ι.Ο.Α. στο Αίγιο;…) και το μυαλό μου πάει κάποιες δεκαετίες πίσω (όχι και πολύ στη 10ετία του ΄50), τότε που το Αίγιο και η περιοχή του ήταν γεμάτη από άλογα και γαϊδούρια που οι ιδιοκτήτες τους δεν τα φρόντιζαν «μόνο για να ασχολούνται με τη φύση του ανθρώπου» όπως διάβασα σε μια ανακοίνωση του ΙΟΑ,  αλλά γιατί ήταν το απαραίτητο εργαλείο τους στις μετακινήσεις προς και από τα κτήματά τους, σε αγροτικές εργασίες (θέρισμα, αλώνισμα, όργωμα) σε μεταφορά προϊόντων κ.λ.π.

Σε εκατοντάδες (μήπως και χιλιάδες;) σπίτια του Αιγίου ο κάτω όροφος στα 2όροφα και ένα διπλανό δωμάτιο στα ισόγεια, ήταν ο στάβλος για το άλογο ή τα άλογα γιατί πολλοί είχαν και δύο και τρία, ενώ μέσα στον ίδιο χώρο υπήρχαν και οι απαραίτητες ζωοτροφές, κυρίως τριφύλλι σε μπάλες… Ελάχιστα σπίτια και μόνο όσα διέθεταν μεγάλη αυλή, είχαν ειδικό στάβλο, σε απόσταση αναπνοής από την κύρια κατοικία , με αποτέλεσμα και σε αυτή την περίπτωση η… μυρωδιά από τα απόβλητα να είναι αισθητή. Όχι όμως και ενοχλητική. Ίσως μάλλον όλοι είχαμε εξοικειωθεί με αυτή τη μυρωδιά και δεν μας ενοχλούσε, μερικοί μάλιστα είχαν πάθει  και εξάρτηση με αποτέλεσμα να παθαίνουν… σύνδρομο στέρησης  όταν δεν εισέπνεαν την χαρακτηριστική μυρωδιά από τα «κάβαλα» όπως τα λέγαμε των αλόγων…

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η αληθινή ιστορία ενός  φίλου και  συμμαθητή το σπίτι του οποίου, στα Μαγουλιανίτικα είχε το στάβλο του στο ισόγειο και το δωμάτιο του ήταν ακριβώς από πάνω…

Πάντα λοιπόν, είτε διάβαζε, είτε κοιμόταν, στην ατμόσφαιρα υπήρχε η μυρωδιά από τα κάβαλα του αλόγου, πράγμα φυσιολογικό μην πω και οικολογικό γιατί το άλογο είναι πεντακάθαρο ζώο, άλλωστε μόνο χορταράκι τρώει … όταν ο φίλος έβγαλε το Γυμνάσιο αναγκάστηκε να μετακομίσει στην Αθήνα για σπουδές και νοίκιασε ένα δωμάτιο στη Νεάπολη. Έλα όμως που στην Αθήνα δεν υπήρχε η μυρωδιά, γιατί δεν υπήρχαν άλογα και ο φίλος μου δεν μπορούσε να συγκεντρωθεί για να διαβάσει, αφού είχε συνδυάσει την εγκεφαλική λειτουργία με την … καβαλίνα. Αφού είδε και απόειδε,  κατέβηκε στο Αίγιο, φόρτωσε δυο τρία τσουβάλια  με καβαλίνες, τα άδειασε μέσα στο δωμάτιο του και αφοσιώθηκε στο διάβασμά του… Τώρα τι έγινε με τους διπλανούς, είναι μια άλλη ιστορία…
Η Σχέση αλόγου και ανθρώπου εκείνη την εποχή  ήταν κάτι παραπάνω από σχέση στοργής και αμοιβαίας κατανόησης. Στις υποχρεωτικές εργασίες κάθε ιδιοκτήτη αλόγου ήταν η περιποίηση, η διατροφή, η καθαριότητα του αλόγου και βεβαίως ο «εξοπλισμός» του, το «καλίγωμα» ή το «πετάλωμα» δηλαδή το να φορέσουν οπλές (πέταλα) στα πόδια των αλόγων για να περπατάνε χωρίς πρόβλημα, δουλειά που έκαναν οι «Αλμπάνηδες» ειδικοί τεχνίτες που είχαν τα περισσότερα μαγαζιά τους στην Κλ. Οικονόμου. Ήσαν δηλαδή τα σημερινά συνεργεία που πάμε τα αυτοκίνητα για επισκευή ή για σέρβις … Σήμερα δεν υπάρχει ούτε για δείγμα τέτοιο μαγαζί… Υπήρχαν μερικοί νέοι και «γαμπροί» της εποχής, που είχαν διαλεγμένα άλογα , τα λεγόμενα Κρητικά που ήταν γρήγορα και περισσότερο τα είχαν για βόλτες και επίδειξη παρά για δουλειές. Ήταν δηλαδή σαν να είχαν σήμερα ένα κάμπριο ή ένα 2θέσιο, μια Πόρσε ή μια Φερράρι…

Τους θυμάμαι αυτούς τότε νεαρούς , πιτσιρικάς εγώ, να περνάνε την Αιγιαλέως καβάλα ή να κάνουν αγώνες ταχύτητας με τα πανέμορφα άλογά τους, συνήθως μαύρα με ωραίες σέλες και χαϊμαλιά…

Ξεσήκωναν βέβαια και ύφος, από τα καουμπόικα έργα με τον Τζόν Γουέιν και τον Τζόν Φόρντ που έπαιζαν  η «Ανάπλαση»  και το «Λούξ», τα δύο σινεμά και η μοναδική διασκέδαση τότε μαζί με τους καφενέδες.

Περιττό βέβαια να αναφέρω ότι όλοι οι δρόμοι  ήταν γεμάτοι από κάβαλα τα οποία πολλοί πιτσιρικάδες τα μάζευαν και τα πουλούσαν για λίπασμα στις γλάστρες ή τα μποστάνια…

Θυμάμαι επίσης ολόκληρα κομβόι από άλογα φορτωμένα με σταφίδα που μετάφεραν οι Μαγουλιανίτες στις σταφιδαποθήκες  ή με ελιές που τις πήγαιναν  στα λιοτρίβια και μετά μετάφεραν το λάδι. Με άλογα πηγαίναμε τα καλοκαίρια στο Πετροβούνι για τρύγο, με άλογα και στη Φτέρη για παραθέρισμα, αφού δεν υπήρχε δρόμος. Με άλογα στολισμένα πήγαιναν τις νύφες στην εκκλησία στα χωριά, με άλογα έφερναν και τα προικιά σε κάτι γλέντια που κρατούσαν μέρες…

Την 10ετία του ’50 εκτός από τα λεωφορεία, μερικά φορτηγά που τότε πρωτοεμφανίστηκαν, καμιά δεκαριά ταξί, ποδήλατα και τα πρώτα μηχανάκια, δεν υπήρχαν Ι.Χ. αυτοκίνητα ή υπήρχαν ελάχιστα.

Όλος ο αγροτικός πληθυσμός ζούσε με τα άλογά του και κυρίως στα χωριά με τα γαϊδούρια. Ώσπου ξαφνικά μπαίνοντας στη δεκαετία του ’60 και τα δύο οικιακά τετράποδα εξαφανίστηκαν και στη θέση τους ήρθαν τα τρακτέρ, τα αγροτικά και τα αυτοκίνητα… Κανείς δεν έχει σήμερα άλογο στο Αίγιο όσο και αν έψαξα δεν βρήκα, (εκτός από μερικούς που διατηρούν μερικά μόνο για Ιππασία)  κανά δύο μου είπαν ότι υπάρχουν σε χωριά, ενώ εξαφανίστηκε και το επάγγελμα του «Καλιγωτή». Ένα συνταξιούχος μου είπαν  υπάρχει που πάει  όποτε τον καλέσουν  στα χωριά  για τα τελευταία γαϊδουράκια…

Ήρθε όμως ο Ιππικός Όμιλος  αλλά και διάφοροι συμπολίτες μας λάτρεις των πανέμορφων αλόγων  που διαθέτουν χρήματα και χρόνο για να τα διατηρούν και μας   ξαναθύμισαν  την εποχή του αλόγου που στο Αίγιο, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα ήταν και  μακρόχρονη και ιστορική.

Όχι όμως, το ξαναλέω, με το σκεπτικό του Ιππικού, χωρίς να παραβλέπω τη συμβολή του στη διατήρηση της παράδοσης , σχετικά με το άλογο και τη σχέση του με τον άνθρωπο…

Όσοι έζησαν  τη σχέση Αιγίου και αλόγου έστω και τη δεκαετία του ’50 θα με καταλάβουν…

          * Ο Φάνης Ζουρόπουλος είναι Επίτιμος εκτελεστικός Πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και τέως Πρόεδρος της Ένωσης Επαρχιακού Τύπου.

Author: Φάνης Ζουρόπουλος