Ποτέ στον κόσμο  το κλίμα δεν υπήρξε τόσο ανατρεπτικό όσο σήμερα, γεγονός που μεταμορφώνει την μακροοικονομία αλλά και  ολόκληρο το επιχειρηματικό στερέωμα.

Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου


Από πού να αρχίσει κανείς και πού να τελειώσει. Οι αριθμοί είναι συντριπτικοί και οι εξελίξεις ραγδαίες. Ρήξεις, δημιουργική καταστροφή, ανατροπές, μετασχηματισμοί και εταιρική κοινωνική ευθύνη, είναι μερικές από τις εκφράσεις που κυριαρχούν και συνεχώς επαναλαμβάνονται. Και το ερώτημα είναι μήπως αυτό συμβαίνει σε ώτα μη ακουόντων; Δεν νομίζω. Οι εξελίξεις στην αγορά μου λένε ότι κάποιοι ηγέτες επιχειρήσεων πραγματοποιούν τεράστιες αλλαγές χωρίς φανφάρες και τυμπανοκρουσίες, γιατί πιστεύουν ότι δεν είναι σοφό να ξυπνήσεις όσους κοιμούνται. Τα γεγονότα θα τους πιάσουν στον ύπνο, και τόσο το χειρότερο γι' αυτούς.

Όσο πιο σιωπηλή είναι μια επιχειρηματική επανάσταση τόσο το καλύτερο γι' αυτούς που τη γνωρίζουν από μέσα, την παρακολουθούν και ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της. Κάτι τέτοιο δεν έγινε και στα τέλη του 18ου αιώνα και στις αρχές του 19ου όταν μια νέα ενεργειακή δύναμη έφερε τη βιομηχανία στο προσκήνιο και άλλαξε τα πάντα;
Κατά την εταιρία συμβούλων McKinney κάτι τέτοιο συμβαίνει και σήμερα. Ο κόσμος μας βρίσκεται σε φάση μιας δραματικής μετάβασης, την οποίαν οριοθετούν τέσσερεις θεμελιώδεις ανατροπές, που είναι από τις μεγαλύτερες που έχει βιώσει ποτέ η παγκόσμια οικονομία. Σε σύγκριση με την πρώτη βιομηχανική επανάσταση, εκτιμάται από τη McKinney ότι η αλλαγή αυτή συμβαίνει με ταχύτητα δέκα φορές μεγαλύτερη και με επιπτώσεις τρεις χιλιάδες φορές πιο ισχυρές. Και αν δεν είναι λίγοι αυτοί που γνωρίζουν αυτές τις ανατροπές, εν τούτοις δεν καταλαβαίνουν ούτε την εμβέλεια τους, αλλ' ούτε και τις απώτερες επιπτώσεις τους. Όμως, τα κύμματα των αλλαγών κερδίζουν συνεχώς σε δύναμη, τροφοδοτούνται το ένα από το άλλο και τελικά σαρώνουν.

Τέσσερεις θεμελιώδεις ανατροπές έτσι, δημιουργούν μνημειώδεις αλλαγές. Πρόκειται για την κορύφωση της "δημιουργικής καταστροφής". Ποιές είναι οι ανατροπές αυτές;
1 Η εποχή της αστικοποίησης
Η πρώτη τάση είναι η μετατόπιση του τόπου της οικονομικής δραστηριότητας και του παραγωγικού δυναμισμού σε αναδυόμενες αγορές όπως η Κίνα και σε πόλεις εντός αυτών των αγορών. Αυτές οι αναδυόμενες αγορές διέρχονται ταυτόχρονα βιομηχανικές και αστικές επαναστάσεις, μετατοπίζοντας το κέντρο της παγκόσμιας οικονομίας ανατολικά και νότια με μια ταχύτητα που δεν υπήρξε ποτέ πριν. Μόλις το 2000, το 95 τοις εκατό των Fortune Global 500 - οι μεγαλύτερες διεθνείς εταιρείες στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Airbus, IBM, Nestle, Shell και The Coca-Cola Company, για να αναφέρουμε μερικές - είχαν την έδρα τους στις ανεπτυγμένες οικονομίες.
Πέρα όμως από τη μετατόπιση της επιχειρηματικής δραστηριότητας σε ήδη γνωστές μεγαπόλεις, όπως η Σαγκάη για παράδειγμα, η αστικοποίηση δημιουργεί και νέα κέντρα που είναι άγνωστα στον πολύ κόσμο αλλά και στα στελέχη των επιχειρήσεων.
Όπως επισημαίνει η McKinsey, ο παγκόσμιος αστικός πληθυσμός αυξάνεται κατά μέσο όρο 65 εκατομμύρια άτομα ετησίως τα 30 τελευταία χρόνια. Και ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί στην προσθήκη 7 πόλεων όπως το Σικάγο κάθε χρόνο.

    2. Η κορυφή του παγόβουνου: Επιτάχυνση της τεχνολογικής αλλαγής
    Η δεύτερη ανατρεπτική δύναμη είναι η επιτάχυνση του πεδίου, της κλίμακας και του οικονομικού αντίκτυπου της τεχνολογίας. Η τεχνολογία - από το τυπογραφείο έως τον ατμομηχανή και το Διαδίκτυο - υπήρξε ανέκαθεν μια μεγάλη δύναμη στην ανατροπή του status quo. Η διαφορά σήμερα είναι η τεράστια πανταχού παρούσα τεχνολογία στη ζωή μας και η ταχύτητα της αλλαγής. Χρειάστηκαν περισσότερα από 50 χρόνια μετά την εφεύρεση του τηλεφώνου έως ότου τα μισά αμερικανικά σπίτια αποκτήσει ενα.
Χρειάστηκαν 38 χρόνια ραδιόφωνο για να προσελκύσουν 50 εκατομμύρια ακροατές.     Ωστόσο, το Facebook προσέλκυσε 6 εκατομμύρια χρήστες τον πρώτο χρόνο του και ο αριθμός αυτός πολλαπλασιάστηκε 100 φορές τα επόμενα πέντε χρόνια. Η υπηρεσία κινητής τηλεφωνίας και φωνητικών μηνυμάτων της Κίνας WeChat έχει 300 εκατομμύρια χρήστες, περισσότερο από ολόκληρο τον ενήλικο πληθυσμό των Ηνωμένων Πολιτειών.
    Η ισχύς επεξεργασίας και η συνδεσιμότητα είναι μόνο μέρος της ιστορίας. Ο αντίκτυπος τους πολλαπλασιάζεται με την ταυτόχρονη επανάσταση δεδομένων, η οποία τοποθετεί πρωτοφανείς ποσότητες πληροφοριών στα χέρια των καταναλωτών και των επιχειρήσεων, καθώς και τον πολλαπλασιασμό των επιχειρηματικών μοντέλων που υποστηρίζονται από την τεχνολογία, από διαδικτυακάς πλατφόρμες λιανικής όπως η Alibaba έως εφαρμογές για αυτοκίνητα όπως το Uber. Χάρη σε αυτές τις δυνάμεις που αλληλοενισχύονται, όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα απολαύσουν μια χρυσή εποχή gadgetry, άμεσης επικοινωνίας και προφανώς απεριόριστων πληροφοριών. Η τεχνολογία στο πλαίσιο αυτών των εξελίξεων προσφέρει την υπόσχεση μιας εντυπωσιακής ανάπτυξης στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, οι οποίες σε χρόνο ρεκόρ θα βρεθούν σε απίστευτα πριν λίγα χρόνια επίπεδα. Πριν είκοσι χρόνια μόνο το 3% του παγκόσμιου πληθυσμού είχε κινητό τηλέφωνο. Σήμερα το αντίστοιχο ποσοστό είναι 75%,..

    3. Το να γερνάς δεν είναι αυτό που κάποτε ήταν
    Ο ανθρώπινος πληθυσμός γερνά. Η γονιμότητα μειώνεται και ο παγκόσμιος πληθυσμός ανεβαίνει σε ηλικία. Ενώ η γήρανση ήταν εμφανής στις ανεπτυγμένες οικονομίες, εδώ και αρκετό καιρό - η Ιαπωνία και η Ρωσία είδαν τον πληθυσμό τους να μειώνεται τα τελευταία χρόνια - το δημογραφικό έλλειμμα εξαπλώνεται τώρα στην Κίνα και σύντομα θα φτάσει στη Λατινική Αμερική. Για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, η γήρανση θα μπορούσε να σημαίνει ότι ο πληθυσμός του πλανήτη θα είναι γερασμένος στα μεγαλύτερα μέρη του κόσμου. Πριν από τριάντα χρόνια, μόνο ένα μικρό μερίδιο του παγκόσμιου πληθυσμού ζούσε σε λίγες χώρες με ποσοστά γονιμότητας σημαντικά χαμηλότερα από εκείνα που χρειάζονταν για την αντικατάσταση κάθε γενιάς - 2,1 παιδιά ανά γυναίκα. Αλλά μέχρι το 2013, περίπου το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού ζούσε σε χώρες με ποσοστά γονιμότητας κάτω από το ποσοστό αντικατάστασης. Αυτή είναι μια αλλαγή που λέει πολλά.  Ένα μικρότερο εργατικό δυναμικό θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη επιβάρυνση στην παραγωγικότητα, γεγονός αρνητικό για τον οικονομικό δυναμισμό εν γένει. Οδηγούμεθα έτσι σε αναθεωρήσεις οικονομικών πολιτικών τις οποίες οι γκριζομάλληδες θα ασκούν σοβαρές δημοσιονομικές κρίσεις.

    4. Εμπόριο, άνθρωποι, χρηματοδότηση και δεδομένα
    Η τέταρτη και τελευταία ανατρεπτική δύναμη, είναι ο βαθμός στον οποίο ο κόσμος είναι πολύ πιο συνδεδεμένος μέσω του εμπορίου και μέσω κινήσεων κεφαλαίων, ανθρώπων και πληροφοριών (δεδομένα και επικοινωνία) - αυτά που ονομάζουμε "ροές". Το εμπόριο και η χρηματοδότηση αποτελούν από καιρό μέρος της ιστορίας της παγκοσμιοποίησης, αλλά, τις τελευταίες δεκαετίες, υπήρξε σημαντική αλλαγή. Αντί μιας σειράς γραμμών που συνδέουν μεγάλους εμπορικούς κόμβους στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, το παγκόσμιο σύστημα συναλλαγών έχει επεκταθεί σε έναν περίπλοκο, εκτεταμένο ιστό. Η Ασία γίνεται η μεγαλύτερη εμπορική περιοχή στον κόσμο. Οι ροές «Νότου-Νότου» μεταξύ των αναδυόμενων αγορών διπλάσιασαν το μερίδιό τους στο παγκόσμιο εμπόριο κατά την τελευταία δεκαετία. Ο όγκος των συναλλαγών μεταξύ Κίνας και Αφρικής αυξήθηκε από 9 δισεκατομμύρια δολάρια το 2000 σε 211 δισεκατομμύρια δολάρια το 2012. Οι παγκόσμιες ροές κεφαλαίων αυξήθηκαν 25 φορές μεταξύ 1980 και 2007.

Περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι διέσχισαν τα σύνορα το 2009, ήτοι πέντε φορές περισσότεροι από το 1980.

    Όπως εύκολα μπορεί να καταλάβει κάθε καλός ορθολογικός παρατηρητής, οι παραπάνω πραγματικότητες δεν καταργούνται με αρλουμπολογίες δεν ξορκίζονται και τελικά δεν γυρίζουν πίσω, εκτός και αυτό το ίδιο το  σύμπαν αντιστραφεί. Κάτι τέτοιο δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα.  Είναι κατάδηλο έτσι ότι ο κόσμος αλλάζει ριζικά και άρα διαφέρει από αυτόν στον οποίον πολλοί από μας μεγάλωσαν, πρόκοψαν και σχημάτισαν αντιλήψεις για να λαμβάνουν ζωτικής σημασίας αποφάσεις.

    Αυτά μεταξύ άλλων αναφέρει η McKinsey στη μελέτη της No Ordinary Disruption: The Four Global Forces Breaking All the Trends , (Δημόσιες υποθέσεις, Μάιος 2015),  που είναι διαθέσιμες στα Amazon , Barnes & Noble ή άλλα κορυφαία βιβλιοπωλεία.Και όποιος θέλει θα μπορούσε να βρεί πολύτιμη τροφή για σκέψη.Αυτήν την πολύτιμη πρώτη ύλη της εποχής μας.

Author: Το Βήμα της Αιγιάλειας

Ανεξάρτητη eφημεριδα άποψης.