Του Leonid Bershidsky
Συγκριτικά με τις ΗΠΑ πέρυσι, τα ευρωπαϊκά κράτη που ετοιμάζονται για αμφίρροπες εκλογικές αναμετρήσεις το 2017, δεν αντιμετωπίζουν κάποια μεγάλη έκρηξη ψευδών ειδήσεων.

Στην Ολλανδία, όπου οι εκλογές έχουν προγραμματιστεί για τις 15 Μαρτίου, το εθνικιστικό Κόμμα Ελευθερίας του Geert Wilders, προηγείται. Ο Wilders πρόσφατα πιάστηκε στα πράσα για ένα ψευδές σκάνδαλο: Ανέβασε στο twitter μία επεξεργασμένη στο photoshop φωτογραφία του ηγέτη ενός αντίπαλου κόμματος ο οποίος φαινόταν να διαδηλώνει με μία ριζοσπαστική μουσουλμανική ομάδα, κρατώντας πλακάτ που έγραφαν "Το Ισλάμ θα κατακτήσει την Ευρώπη" και "Σαρία για την Ολλανδία". Η αρχική φωτογραφία είχε τραβηχθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2009.

Το tweet του Wilders αναδημοσιεύτηκε 491 φορές – όχι μεγάλος αριθμός για έναν πολιτικό με σχεδόν 770.000 ακολούθους στο twitter – και πολλά από αυτά τα retweets ήταν από επικριτές του. Πέρα από αυτό το περιστατικό, οι ολλανδικές εκλογές είναι σε μεγάλο βαθμό απαλλαγμένες από "post-truth” ανησυχίες.

Η επόμενη μεγάλη εκλογική μάχη θα λάβει χώρα στη Γαλλία τον Απρίλιο και τον Μάιο. Ο Emmanuel Macron, ο υποψήφιος της κεντροαριστεράς, πρόσφατα ανέδειξε τις ψευδείς ειδήσεις σε κεντρικό θέμα της προεκλογικής του εκστρατείας, κατηγορώντας ρωσικά κρατικά προπαγανδιστικά ΜΜΕ για διασπορά ψευδών πληροφοριών που σχετίζονται με το πρόσωπό του. Αυτός ο ισχυρισμός όμως, σχεδόν αποτελεί ψευδή είδηση από μόνος του.

Μιλώντας στην γαλλική τηλεόραση και ερωτηθείς για τις κατηγορίες, ο Richard Ferrand, ο γενικός γραμματέας του πολιτικού κόμματος του Macron, αναφέρθηκε σε ένα ρεπορτάζ σύμφωνα με το οποίο ο Macron είχε περάσει ένα βράδυ στην γαλλική πρεσβεία κατά την επίσκεψή στο Λίβανο τον Ιανουάριο – μία φερόμενη κατάχρηση δημόσιου χρήματος. Η είδηση όμως ξεκίνησε από γαλλικές ειδησεογραφικές ιστοσελίδες, σύμφωνα με το Disintox, την υπηρεσία διασταύρωσης πληροφοριών που έχει δημιουργήσει η εφημερίδα Liberation.

Η χειρότερη επίθεση στον Macron από το Sputnik, μία ιστοσελίδα που πρόσκειται στο Κρεμλίνο, ήταν οι δηλώσεις σε εισαγωγικά του δεξιού Γάλλου βουλευτή Nicolas Dhuicq, ο οποίος επέκρινε τον Macron ως υπέρμαχο της παγκοσμιοποίησης, λέγοντας ότι υπάρχει "ένα πολύ ισχυρό λόμπι ομοφυλόφιλων” που τον στηρίζει και προέβλεψε ότι "οι αμφιλεγόμενες λεπτομέρειες της προσωπικής του ζωής και των δεσμών του” σύντομα θα γίνουν γνωστές. Αυτό ωστόσο είχε την ένδειξη "άποψη” και όχι "είδηση”, ψευδής ή μη.

Τα ρωσικής ιδιοκτησίας δημοσιογραφικά συγκροτήματα, δεν κρύβουν ότι συμπαθούν περισσότερο τους αντιπάλους του Macron, τη Marine Le Pen και τον Francois Fillon, που αμφότεροι έχουν απευθύνει έκκληση για τη βελτίωση των σχέσεων με τη Ρωσία. Το γαλλικό τους κοινό ωστόσο είναι πολύ μικρό. Σύμφωνα με το SimilarWeb, το Sputnik μετά βίας συγκαταλέγεται μεταξύ των 500 κορυφαίων site στη Γαλλία, με περίπου 3,5 εκατ. επισκέψεις τον προηγούμενο μήνα σε σχέση με τις 86,5 εκατ. επισκέψεις της δημοφιλούς εφημερίδας Le Figaro. Στο RT έχει δοθεί ένα χρηματικό ποσό για να ανοίξει γαλλόφωνο τηλεοπτικό σταθμό φέτος, αλλά είναι εξαιρετικά απίθανο να αρχίσει να εκπέμπει πριν τις προεδρικές εκλογές ή να επηρεάσει με οποιονδήποτε τρόπο το αποτέλεσμα, αν καταφέρει βγει στον αέρα νωρίτερα.

Στη Γερμανία, οι εκλογές απέχουν επτά μήνες, ενδεχομένως να είναι πολύ νωρίς για ένα μπαράζ ψευδών ειδήσεων εις βάρος οποιουδήποτε από τους κορυφαίους υποψήφιους.

Μέχρι στιγμής, τα σκάνδαλα έχουν περιορισμένη πολιτική σπουδαιότητα. Η βουλευτής του κόμματος των Πρασίνων, Renate Kuenast, μήνυσε μία δεξιά ομάδα για την αναδημοσίευση μίας ψεύτικης δήλωσής της, σύμφωνα με την οποία οποία φέρεται να υπερασπίζεται έναν αιτούντα άσυλο από το Αφγανιστάν όποιος είχε βιάσει και δολοφονήσει μία Γερμανίδα φοιτήτρια. Ένας Σύρος πρόσφυγας που κάποτε είχε βγάλει μία σέλφι με την καγκελάριο Angela Merkel κατά την επίσκεψή της σε κέντρο προσφύγων στο Βερολίνο, μήνυσε το facebook επειδή η φωτογραφία του εμφανίστηκε να συνοδεύει δημοσιεύσεις που ισχυρίζονταν ότι είχε ανάμιξη σε τρομοκρατικές ενέργειες.

Πέρα από αυτό, η ακροδεξιά αμερικανική ιστοσελίδα Breitbart, δημοσιεύει τακτικά, μετά βίας αξιόπιστα στοιχεία για τις γερμανικές εκλογές. Τον Ιανουάριο η ιστοσελίδα μετέδωσε ότι ένα πλήθος που φώναζε "Ο Αλλάχ είναι μεγάλος” πυρπόλησε μία εκκλησία στο Ντόρτμουντ την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Στην πραγματικότητα, οι σκαλωσιές που κάλυπταν την εκκλησία έπιασαν για λίγο φωτιά από ένα πυροτέχνημα. Το Breitbart στήριξε το δημοσίευμά του κι συνέχισε το σταθερό μπαράζ ειδήσεων που σκιαγραφούν τη Γερμανία ως το προσκήνιο των μουσουλμανικών ταραχών και εγκληματικότητας. Αλλά το γερμανικό κοινό του Breitbart είναι αμελητέο – περίπου 900.000 επισκέψεις τον Ιανουάριο σύμφωνα με το SimilarWeb, σε σύγκριση με τις 86,3 εκατ. επισκέψεις στην tabloid εφημερίδα Bild.

To RT και το Sputnik, που συχνά επικαλούνται ειδήσεις από το Breitbart, είναι επίσης μικρά στη Γερμανία. Το Sputnik είχε περίπου 4,1 εκατ. επισκέψεις τον Ιανουάριο και το RT σχεδόν 6 εκατομμύρια. Σε κάθε περίπτωση, είναι προσεκτικά να μην προσελκύουν ανεπιθύμητη προσοχή, τουλάχιστον μέχρι στιγμής. Πρόσφατα ο επιτελάρχης της Merkel, Peter Altmaier, ανακοίνωσε ότι η έρευνα που διενήργησαν οι υπηρεσίες πληροφοριών για πιθανή ρωσική παραπληροφόρηση δεν βρήκε κανένα αποδεικτικό στοιχείο για την ύπαρξη μίας τέτοιας εκστρατείας κατά της καγκελαρίου.

Η αλίευση ψευδών ειδήσεων είναι σαν το παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι. Όμως στην Ευρώπη του σήμερα, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που περιμένουν σαν "γάτες” να ξεπροβάλει κάτι. Τόσο στη Γαλλία όσο και στη Γερμανία, το Facebook πρόσφατα εγκαινίασε την ίδια λύση κατά των ψευδών ειδήσεων που είχε δοκιμάσει πρώτη φορά στις ΗΠΑ: Οι χρήστες μπορούν να επισημαίνουν περιεχόμενο που τους φαίνεται ψευδές και να το στέλνουν σε μία ομάδα διαχειριστών. Στη Γαλλία, το Facebook, το Google, κυρίαρχα δημοσιογραφικά συγκροτήματα και κοινωνικές ομάδες έχουν ξεκινήσει επίσης ένα project που ονομάζεται CrossCheck, και ασχολείται με τον εντοπισμό και την αναχαίτιση της διάδοσης viral ψευδών ειδήσεων.

Αυτές οι συνδυαστικές προσπάθειες και η πιθανότητα ότι οι πολιτικοί και οι υπηρεσίες πληροφοριών να αντιμετωπίσουν οποιαδήποτε δυνητικά επικίνδυνο κομμάτι της συκοφαντίας, καθιστούν δύσκολο για οποιαδήποτε προσπάθεια συντονισμένης παραπληροφόρησης να επιτύχει ενόψει των φετινών ευρωπαϊκών εκλογών. Αμφιβάλλω όμως ότι θα καταβληθεί οποιαδήποτε τέτοια προσπάθεια.

Τα ρωσικά προπαγανδιστικά δημοσιογραφικά συγκροτήματα, που δεν έχουν και μεγάλη τηλεθέαση, ενδιαφέρονται κυρίως να δέχονται κατηγορίες ότι προσπαθούν να επηρεάσουν εκλογικά αποτελέσματα ώστε στη συνέχεια να απορρίπτουν όσο πιο μεγαλόφωνα μπορούν τις κατηγορίες. Αυτό πετυχαίνει σε συγκεκριμένο κοινό στη Μόσχα και συγκεκριμένα στους αξιωματούχους που επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη χρηματοδότηση αυτών των Μέσων. Για παράδειγμα, το RT και το Sputnik δε θα πάρουν περισσότερα αν κερδίσει κάποιος υποψήφιος φίλα-προσκείμενος στο Κρεμλίνο, αλλά θα πάρουν λεφτά, αν βρίσκονται στο κέντρο μιας δημόσιας διαμάχης και δείχνουν να επηρεάζουν την κοινή γνώμη όσο ποτέ.

Δεν κερδίζει κανείς με το να δημιουργεί ψευδείς ειδήσεις στην Ευρώπη, όπως έκαναν κάποιοι νεαροί Σκοπιανοί για λογαριασμό των ΗΠΑ το 2016 με στόχο να συλλέξουν κοινό για τις διαφημίσεις στα διάφορα σάιτ τους. Υπάρχουν πολλές χώρες για να ασχολείσαι και οι γλώσσες είναι σημαντικό εμπόδιο, ενώ καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν έχει κοινό που θα πίστευε τόσες ψευδείς ειδήσεις όπως κάνει η εκλογική βάση του Donald Trump - σε επίπεδο μαζικότητας και ενθουσιασμού. Στη Γαλλία και στη Γερμανία, ακόμα και τοπικές ακροδεξιές ομάδες εμπιστεύονται πιο πολύ τα τοπικά ΜΜΕ.

Αν "χτυπηθεί" κάποιος Ευρωπαίος πολιτικός από τις ειδήσεις, θα γίνει με κάποιο γεγονός που μπορεί να επιβεβαιωθεί. Όπως στην περίπτωση του Fillon, ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα θα αποκλειστεί από τον πρώτο γύρο των γαλλικών εκλογών λόγω των αποκαλύψεων όπου φέρεται να ενέκρινε πάνω από 1 εκατ. ευρώ μισθό σε μέλη της οικογένειάς του, ενώ εκείνοι δεν έπραξαν τα δέοντα.

 Από Capital.gr το οποίο έχει την αποκλειστική συνεργασία με BloombergView

Author: Το Βήμα της Αιγιάλειας

Ανεξάρτητη eφημεριδα άποψης.