Του  Κώστα Χριστίδη   *
       
Σε μία άκρως ενδιαφέρουσα εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν προσφάτως το Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής και το Ίδρυμα Διεθνών Νομικών Μελετών (ιδρυθέν από τον καθηγητή Ηλία Κρίσπη) παρουσιάσθηκαν τα δεδομένα σχετικά με το οξύτατο δημογραφικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα. Μερικά στοιχεία:

1)    Από την δεκαετία του 1980 αρχίζει μείωση του αριθμού των γεννήσεων σε συνδυασμό με αύξηση του αριθμού των θανάτων. Το πρόβλημα επιδεινώνεται σημαντικά με την οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας και ήδη το 2017 οι γεννήσεις ήταν 91.847 και οι θάνατοι 121.212. Ως αποτέλεσμα ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται και, με τα δεδομένα αυτά, το 2050 θα κυμαίνεται μεταξύ 8,5 και 10 εκ. στην καλύτερη περίπτωση.

2)    Ο ελληνικός πληθυσμός γηράσκει. Η μέση διάρκεια ζωής το 2018 ήταν κατά 16 έτη μεγαλύτερη από ότι το 1950. Το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών πλησιάζει ήδη το ένα πέμπτο του συνόλου και η χώρα έχει τον τρίτο υψηλότερο δείκτη υπεργηρίας (30,6%) – που είναι ο λόγος του πληθυσμού ηλικίας 80 ετών και άνω προς τον πληθυσμό 65 ετών και άνω – μεταξύ όλων των κρατών–μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

3)    Το αποτέλεσμα των μεταναστευτικών εκροών – εισροών κατά την τελευταία δεκαετία ήταν καθαρή μείωση κατά 350.000 άτομα περίπου, λόγω φυγής στο εξωτερικό 500.000 περίπου νέων Ελλήνων επιστημόνων σε αναζήτηση καλύτερης τύχης (με αποτέλεσμα να χάνονται για την χώρα και οι ίδιοι και τα παιδιά τους). Προπομπός των εξελίξεων που ήδη συμβαίνουν στην Ελλάδα είναι η Βουλγαρία, της οποίας ο πληθυσμός από 9 εκ. το 1990 έχει μειωθεί σε 7 εκ. σήμερα, λόγω επιδείνωσης της σχέσης γεννήσεων και θανάτων (1 εκ. αρνητική διαφορά περίπου κατά το διάστημα αυτό) και μετανάστευσης 1 εκ. Βουλγάρων σε άλλες χώρες.
       
Η δημογραφική συρρίκνωση σημαίνει: λιγότεροι καταναλωτές, λιγότεροι παραγωγοί, χαμηλότερη ανταγωνιστικότητα, λιγότερες ευκαιρίες παραγωγικής απασχόλησης, επιδείνωση του ασφαλιστικού συστήματος, κίνδυνοι ακόμη και για την εθνική ασφάλεια και την εδαφική ακεραιότητα.
     
Πώς μπορεί να αντιστραφεί ο φαύλος κύκλος και να αρχίσουν και πάλι οι γεννήσεις  να είναι περισσότερες των θανάτων ; Τα δημογραφικά δεδομένα αντιστρέφονται με δυσκολία και σημαντικό χρονικό ετεροχρονισμό. Πρέπει, πάντως, να κινηθούμε άμεσα προς τις εξής κατευθύνσεις:

•    Ανόρθωση της οικονομίας με προσέλκυση παραγωγικών επενδύσεων και δημιουργία νέων ποιοτικών θέσεων εργασίας (απαιτείται σειρά προϋποθέσεων που αφορούν στη μείωση της υπερφορολόγησης, στον εξορθολογισμό της δημόσιας διοίκησης , στην ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης, στην αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος και σε πολλά άλλα).

•    Μέτρα για την ενίσχυση της οικογένειας και τόνωση της γεννητικότητας, π.χ. φορολογικά κίνητρα αλλά όχι μόνον.

•    Εισαγωγή της τηλεργασίας και της μερικής απασχόλησης στο δημόσιο για όσους νέους γονείς το επιθυμούν.

•    Πριμοδότηση των μελλοντικών συνταξιούχων βάσει του αριθμού των τέκνων τους.

•    Παράταση του εργασιακού βίου των ηλικιωμένων μέσω διαρκούς επιμόρφωσης.

•    Προσπάθεια μείωσης του αριθμού των θανάτων με καλύτερη άσκηση προληπτικής ιατρικής, εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου, μείωση των τροχαίων ατυχημάτων κλπ.

•    Ενσωμάτωση των ποιοτικώς καλύτερων μεταναστών (π.χ. όσων διαθέτουν εξειδικευμένες γνώσεις) με παροχή εκπαίδευσης στα ανήλικα τέκνα τους και σε όσα γεννιούνται στην χώρα μας.

Εάν κινηθούμε εγκαίρως προς τις κατευθύνσεις αυτές μπορούμε μεσομακροπρόθεσμα να εξουδετερώσουμε την ενεργοποιημένη δημογραφική βόμβα.

Νομικός – Οικονομολόγος   *

Author: Το Βήμα της Αιγιάλειας

Ανεξάρτητη eφημεριδα άποψης.