Εκτύπωση
Άρθρα - Απόψεις
Εμφανίσεις: 966



Η απάντηση στο ερώτημα αν θα έπρεπε να γίνει επίδειξη μόδας στην Ακρόπολη δόθηκε πριν 50 περίπου χρόνια από τον Αντρέ Μαλρώ. Ήταν 28 Μαΐου του 1959 όταν για πρώτη φορά φωταγωγήθηκε η Ακρόπολη. Μέγα γεγονός για την εποχή εκείνη, με προσκεκλημένους πνευματικές και πολιτικές προσωπικότητες από όλη την Ευρώπη και όχι μόνον,  ανάμεσα στους άλλους ο μόνιμος υπουργός Πολιτισμού του Στρατηγού Ντε Γκωλ στη Γαλλία Αντρέ Μαλρώ, πρώην αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης κατά της Γερμανικής Κατοχής και εμβληματική πνευματική προσωπικότητα που άφησε τη σφραγίδα του όχι μόνο στο ευρωπαϊκό αλλά στο παγκόσμιο πολιτιστικό γίγνεσθαι. Ο λόγος του υπήρξε μετά το επιτάφιο του Περικλή, ύμνος για την Ελλάδα , τη Δημοκρατία, τις αρχές, τις αξίες και τα ιδανικά που πρεσβεύει η χώρα μας ως φάρος πολιτισμού μέσα στους αιώνες. Ο λόγος του παραμένει πάντα επίκαιρος…

Σας Παραθέτουμε το κείμενο σε μετάφραση Περικλή Νεάρχου Πρέσβεως ε.τ.της Κυπριακής Δημοκρατίας
 

Αναδύεται Πάλι Μέσα από τη Χιλιόχρονη Νύκτα
το Σύμβολο της Δύσης
 
«Για μια ακόμη φορά, η Ελληνική νύκτα αποκαλύπτει πάνω από μας τους αστερισμούς, που έβλεπε ο φύλακας του Άργους, όταν περίμενε το σήμα για τη πτώση της Τροίας, όταν ο Σοφοκλής έγραφε την «Αντιγόνη» και ο Περικλής είχε ήδη φέρει σε πέρας τα εργοτάξια του Παρθενώνα. Ορίστε όμως που για πρώτη φορά, αναδύεται από αυτή τη χιλιόχρονη νύκτα το σύμβολο της Δύσης. Σε λίγο, όλο αυτό δεν θα είναι παρά ένα καθημερινό θέαμα. Αυτή όμως η νύκτα δεν θα ξαναϋπάρξει ποτέ. Μπροστά στην ιδιοφυΐα σου, που αποσπάσθηκε και ήρθε στο φως από τη νύκτα της γης, χαίρε λαέ των Αθηνών, αξέχαστη φωνή, που από τότε που υψώθηκε και ακούσθηκε εδώ, διατρέχει τη μνήμη των ανθρώπων: «Έστω και αν όλα τα πράγματα έχουν ως πέρας τη φθορά, μακάρι, ως αιώνες του μέλλοντος, να μπορέσετε να πείτε για μας, ότι οικοδομήσαμε την πιο ένδοξη και ευτυχισμένη πόλη».

Αυτή η έκκληση του Περικλή προς τους αιώνες του μέλλοντος, θα ήταν ακατάληπτη στην Ανατολή, μεθυσμένη με την αιωνιότητα, που απειλούσε την Ελλάδα. Ακόμη και στη Σπάρτη, κανένας δεν είχε μιλήσει μέχρι τότε προς το μέλλον. Άκουσαν τον Περικλή πολλοί αιώνες. Αυτή τη νύκτα όμως θα τον ακούσουν από την Αμερική ως την Ιαπωνία. Άρχισε ο πρώτος παγκόσμιος πολιτισμός.

Με αυτόν, φωταγωγείται σήμερα η Ακρόπολη. Αυτή όμως, όσο τίποτε άλλο, θέτει σ’ αυτόν το ερώτημα για το νόημά του. Η ιδιοφυΐα της Ελλάδος εκδηλώθηκε πολλές φορές στον κόσμο, κάθε φορά και με διαφορετική μορφή. Ήταν όμως ιδιαίτερα μεγάλη η ακτινοβολία της στην Αναγέννηση, γιατί η τελευταία δεν γνώριζε σχεδόν την Ασία. Και σήμερα όμως που τη γνωρίζουμε, είναι ακόμα μεγαλύτερη και συνταρακτική.

Σύντομα, θεάματα σαν κι αυτό, θα ζωντανέψουν τα μνημεία της Αιγύπτου και της Ινδίας και θα δώσουν φωνή στα φαντάσματα που κατοικούν όλους αυτούς τους τόπους.

Η Ακρόπολη όμως είναι το μόνο μέρος του κόσμου που το κατοικούν και το εμψυχώνουν, ταυτόχρονα, το πνεύμα και το θάρρος.

Απέναντι στην παλιά Ανατολή, γνωρίζουμε σήμερα ότι η Ελλάδα δημιούργησε ένα τύπο ανθρώπου που δεν είχε υπάρξει ποτέ. Η δόξα του Περικλή -του ανθρώπου και του μύθου που συνδέεται με το όνομά του- συνίσταται ακριβώς στο γεγονός ότι ήταν ο μέγας υπηρέτης της πόλης και ταυτόχρονα ένας φιλόσοφος και ένας καλλιτέχνης. Ο Αισχύλος και ο Σοφοκλής δεν θα μας άγγιζαν με τον ίδιο τρόπο, αν δεν ενθυμόμασταν ότι υπήρξαν επίσης μαχητές. Για τον κόσμο, η Ελλάδα είναι ακόμη σκεπτόμενη Αθηνά, ακουμπισμένη στο δόρυ της. Ποτέ πριν, η Τέχνη δεν είχε συνενώσει τη σκέψη και το δόρυ.
 
 
Στην Ελλάδα Ανήκει η Δόξα ότι Κατέστησε τον Πολιτισμό
Κύριο Μέσο για την Παιδεία των Ανθρώπων
 
Δεν ξέρει κανείς πως να το διακηρύξει πιο έντονα ότι αυτό που εννοείται με τον αρκετά αόριστο όρο πολιτισμός –το σύνολο των δημιουργιών της Τέχνης και του πνεύματος- η Ελλάδα είχε τη δόξα να το κάνει κύριο μέσο για την παιδεία των ανθρώπων. Ο Ελληνικός είναι ο πρώτος πολιτισμός, χωρίς ιερό βιβλίο. Αυτός έδωσε στη λέξη της ευφυΐας το νόημα της περιέργειας, του ερωτήματος. Απ’ αυτά γεννήθηκε η κατάκτηση του κόσμου με τη σκέψη, του πεπρωμένου από την τραγωδία, του θείου από την Τέχνη και τον άνθρωπο. Σε λίγο, η Αρχαία Ελλάδα θα σας πει: «Αναζήτησα την αλήθεια και βρήκα τη δικαιοσύνη και την ελευθερία. Ανεκάλυψα την ανεξαρτησία της Τέχνης και του πνεύματος. Έστησα όρθιο, για πρώτη φορά, τον άνθρωπο απέναντι στους θεούς, όταν ήταν παντού πεσμένος κάτω επί τέσσερις χιλιετηρίδες. Την ίδια στιγμή, τον έστησα όρθιο απέναντι στον τύραννο». Είναι μια γλώσσα απλή. Την ακούμε όμως σαν γλώσσα αθάνατη.
 
 
Το Μεγάλο Πρόβλημα του Καιρού μας
Είναι να Συμβιβάσουμε Κοινωνική Δικαιοσύνη και Ελευθερία
 
Η Ακρόπολη λησμονήθηκε επί αιώνες και απειλήθηκε κάθε φορά που ανακαλύφθηκε πάλι. Ίσως όμως να μην ήταν ποτέ τόσο αναγκαία η ανακάλυψή της όσο σήμερα. Το μέγα πρόβλημα του καιρού μας είναι πως να συνδυάσουμε κοινωνική δικαιοσύνη και ελευθερία. Το μέγα πρόβλημα του πολιτισμού είναι πως να καταστήσουμε δυνατή την πρόσβαση στα μεγάλα πολιτιστικά έργα όσο το δυνατό περισσότερων ανθρώπων. Και ο σύγχρονος πολιτισμός, όπως αυτός της Αρχαίας Ελλάδος, είναι πολιτισμός που θέτει ερωτήματα. Δεν έχει όμως βρει ακόμη το παραδειγματικό πρότυπο του ανθρώπου, έστω εφήμερο ιδεώδες, χωρίς το οποίο κανένας πολιτισμός δεν ολοκληρώνεται. Οι κολοσσοί που κυριαρχούν, ψηλαφώντας τον σημερινό πολιτισμό μας ούτε καν υποψιάζονται ότι το κύριο αντικείμενο ενός πολιτισμού δεν είναι μόνο η δύναμη αλλά επίσης η ξεκάθαρη συνείδηση γι’ αυτό που αναμένει από τον άνθρωπο. Η αδάμαστη ψυχή, με την οποία, αν και υποταγμένη στον Αλέξανδρο, η Αθήνα τον απασχολούσε σαν έμμονη ιδέα στις ερήμους της Ασίας; «Τί κινδύνους και μόχθους αναλαμβάνω, ὦ Αθηναίοι, για να αξίζω τον έπαινό σας».

Ο σύγχρονος άνθρωπος ανήκει σ’ όλους αυτούς που θα προσπαθήσουν να τον δημιουργήσουν μαζί. Το πνεύμα δεν γνωρίζει μικρά και μεγάλα έθνη. Γνωρίζει αδελφικά έθνη. Η Ελλάδα, όπως και η Γαλλία, δεν είναι ποτέ πιο μεγάλη παρά μόνο όταν είναι για όλους τους ανθρώπους και μια μυστική Ελλάδα βρίσκεται στην καρδιά κάθε ανθρώπου της Δύσης.

Παλιά έθνη του πνεύματος, αυτό που έχουμε να κάνουμε σήμερα δεν είναι η καταφυγή μας στο παρελθόν μας αλλά η ανακάλυψη του απαιτούμενου από μας μέλλοντος. Στο κατώφλι της ατομικής εποχής, ο άνθρωπος είναι ανάγκη να διαμορφώνεται από το πνεύμα. Και είναι ανάγκη όλοι οι νέοι της Δύσης να θυμούνται ότι στην Ελλάδα ο άνθρωπος έθεσε στην υπηρεσία του πνεύματος τις λόγχες που σταμάτησαν τον Ξέρξη. Στους αντιπροσώπους που με ρωτούσαν ποιό θα πρέπει να είναι το κινητήριο σύνθημα της Γαλλικής νεολαίας, απάντησα: «Πολιτισμός και θάρρος». Εύχομαι να γίνει το κοινό μας σύνθημα γιατί αυτό το πήρα από σας.
Αυτή τη στιγμή που η Ελλάδα αναζητά το πεπρωμένο της και την αλήθεια της, ανήκει περισσότερο σε σας, παρά σε μένα, η ευθύνη να τό δώσετε στον κόσμο.
 
 
Ο Πολιτισμός δεν Κληρονομείται. Κατακτιέται
 
Γιατί ο πολιτισμός δεν κληρονομείται. Κατακτιέται. Κατακτιέται ακόμη με πολλούς τρόπους, ο καθένας από τους οποίους μοιάζει μέ αυτούς που τον συνέλαβαν. Είναι προς τους λαούς που πρέπει το εξής να απευθύνεται η γλώσσα της Ελλάδος. Την εβδομάδα αυτή, θα δουν την εικόνα της Ακρόπολης περισσότεροι θεατές απ’ όσοι την  είδαν κατά τη διάρκεια των δύο χιλιάδων της ζωής της. Τα εκατομμύρια των ανθρώπων αυτών, δεν θ’ ακούσουν αυτή τη γλώσσα, όπως την άκουαν οι ιεράρχες της Ρώμης ή οι άρχοντες των Βερσαλλιών. Και ίσως να μην την ακούσουν πλήρως, παρά μόνο αν ο Ελληνικός λαός δει σ’ αυτό την πιο βαθειά σταθερή αποστολή του –εάν οι μεγάλες νεκρές πόλεις αντιλαλήσουν με τη φωνή του ζώντος έθνους.

Μιλώ για το ζων Ελληνικό έθνος, το λαό προς τον οποίο απευθύνεται η Ακρόπολη, πριν απευθυνθεί σε όλους τους άλλους, ο οποίος αφιερώνει στο μέλλον του όλες τις ενσαρκώσεις της ιδιοφυΐας του, που ακτινοβόλησαν διαδοχικά πάνω στη Δύση, τον Προμηθεϊκό κόσμο των Δελφών και τον Ολυμπιακό κόσμο των Αθηνών, τον χριστιανικό κόσμου του Βυζαντίου –τον μόνο, τελικά, φανατισμό της ελευθερίας, μετά από τόσα χρόνια φανατισμού.

Ο λαός όμως «που αγαπά τη ζωή μέχρι μέσα στην οδύνη», δηλαδή αυτός που έψελνε στην Αγία Σοφία και που εκστασιαζόταν στους πρόποδες αυτού του λόφου, ακούοντας την κραυγή του Οιδίποδα, που έμελλε να διαπεράσει τους αιώνες.

Ο λαός της ελευθερίας είναι αυτός, για τον οποίο η Αντίσταση είναι παράδοση αιώνων, αυτός του οποίου η σύγχρονη ιστορία είναι ένας ατελείωτος Αγώνας Ανεξαρτησίας- ο μόνος λαός, που εορτάζει, ως εθνική εορτή το «ΟΧΙ». Αυτό το ΟΧΙ ήταν χθες το Μεσολόγγι, αυτό του Διονυσίου Σολωμού. Σε μας, ήταν αυτό του Στρατηγού Ντε Γκωλ. Αυτό ήταν το δικό μας ΟΧΙ. Ο κόσμος δεν λησμόνησε ότι προηγουμένως ήταν αυτό της Αντιγόνης και αυτό του Προμηθέως. Όταν ο τελευταίος νεκρός της Ελληνικής Αντίστασης έπεσε στο χώμα, πάνω στο οποίο θα περνούσε την πρώτη νύκτα του θανάτου του, έπεσε στη γη, στην οποία γεννήθηκε η πιο αρχαία και ευγενική πρόκληση στον άνθρωπο, κάτω από τα αστέρια που μας κοιτάζουν αυτή τη νύκτα, αφού αγρύπνησαν τους νεκρούς της Σαλαμίνος.

Μάθαμε την ίδια αλήθεια, μέσα στο ίδιο αίμα, που χύθηκε για τον ίδιο σκοπό, όταν οι Έλληνες και οι ελεύθεροι Γάλλοι του Στρατηγού Ντε Γκωλ μάχονταν πλάι-πλάι στην Αίγυπτο, όταν οι αντάρτες άνδρες μου έραβαν με τα μαντήλια τους μικρές Ελληνικές σημαίες για να τιμήσουν τις νίκες σας και όταν τα χωριά στα βουνά σας κτυπούσαν τις καμπάνες για την απελευθέρωση του Παρισιού. Απ’ όλες τις αξίες του πνεύματος, οι πιο καρποφόρες είναι αυτές που γεννούνται από την επικοινωνία και το θάρρος.

Είναι γραμμένο σε κάθε πέτρα της Ακρόπολης: «Ὦ ξεῖν’ ἀγγέλλειν Λακεδαιμονίοις ὅτι τῆδε κείμεθα τοῖς κείνων ῥήμασι πειθόμενοι» . Φώτα αυτής της  νύκτας, πηγαίνετε να πείτε στον κόσμο ότι οι Θερμοπύλες καλούν τη Σαλαμίνα και σταματούν στην Ακρόπολη –υπό τον όρο ότι δεν θα τις ξεχάσουμε. Και μακάρι ο κόσμος να μη λησμονήσει, κάτω από τα Παναθήναια, τη μεγάλη πομπή των νεκρών, του άλλοτε και του χθες, που στέκει επίσημη φρουρά μέσα στη νύκτα και στέλνει σ’ εμάς το σιωπηλό της μήνυμα, ενωμένη, για πρώτη φορά, με την πιο παλιά επωδή της Ανατολής: «Και αν αυτή η νύκτα είναι νύκτα του πεπρωμένου, ας είναι ευλογημένη, μέχρι να φτάσει η ροδοδάκτυλη Ηώς».
 
 
(Μετάφραση Περικλή Νεάρχου Πρέσβεως ε.τ.της Κυπριακής Δημοκρατίας )

Το Βήμα της Αιγιάλειας
Author: Το Βήμα της Αιγιάλειας
Ανεξάρτητη eφημεριδα άποψης.

BLOG COMMENTS POWERED BY DISQUS