Εκτύπωση
Άρθρα - Απόψεις
Εμφανίσεις: 612



Του Σπύρου Ν. Λίτσα

Ο Εμανουέλ Μακρόν είναι ένας, αναμφισβήτητα, χαρισματικός πολιτικός που επέτυχε να δώσει ξανά αίγλη στην ταλαιπωρημένη Γαλλική πολιτική σκηνή αλλά και ουσία σε ένα από τα σημαντικότερα κράτη του Δυτικού Κόσμου διαχρονικά. Ταυτόχρονα, είναι ο Ευρωπαίος πολιτικός που κοίταξε στα μάτια το "τέρας" της ακροδεξιάς, σώζοντας την παρτίδα με την εκλογή του όχι μόνο για τη Γαλλία αλλά και για το σύνολο της Ε.Ε, αφού σε αντίθετη περίπτωση η Γερμανία δεν ήταν απελπιστικά μόνη απέναντι στα κράτη του ευρωφοβικού σοβινισμού και του συντεταγμένου λαϊκισμού.



Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα ο Γάλλος Πρόεδρος έχει πετύχει την ενίσχυση της εσωτερικής ασφάλειας της χώρας με μέτρα όπως οι περιπολίες πάνοπλων στρατιωτικών τμημάτων στα μεγάλα αστικά κέντρα δίχως να καταστρατηγούνται τα συνταγματικά δικαιώματα των πολιτών υπό το βάρος των αδήριτων αναγκαιοτήτων της σημερινής εποχής o επαγγελματισμός των στελεχών του Γαλλικού Στρατού και η άρτια οργάνωση του μέτρου είναι η καλύτερη εγγύηση περί μη κατάχρησης εξουσιών. Η Γαλλική οικονομία έχει πλέον μπει σε μια νέα φάση ανάπτυξης, με τον Μακρόν να συγκρούεται ανοικτά με τον πανίσχυρο κρατισμό που εκπροσωπούν τα Γαλλικά συνδικάτα, έχοντας εξασφαλίσει την υποστήριξη του ιδιωτικού τομέα αλλά και των νέων startuppers που, δικαίως, αρνούνται το συγχρωτισμό τους με τους νέο-Λουδίτες της εργασίας που το πολιτικό τους ρολόι έχει σταματήσει στο Μάιο του 1968. Οι ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις του Μακρόν στην Παιδεία με γενναία μέτρα που υιοθετούν το πνεύμα και τις αναγκαιότητες του 21ου αιώνα, αναβαθμίζοντας όμως παράλληλα τις ανθρωπιστικές σπουδές με αιχμή του δόρατος την ενίσχυση των Αρχαίων Ελληνικών και των Λατινικών, αναβαθμίζουν τις δυνατότητες των νέων Γάλλων στην παγκόσμια και απαιτητική αγορά εργασίας αλλά και λειτουργούν ως εργαλείο επούλωσης ανοικτών κοινωνικών πληγών για δεκαετίες.

Ταυτόχρονα, η Γαλλία συνεχίζει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε στρατιωτικό επίπεδο όσον αφορά τις εξελίξεις και τον έλεγχο της δράσης των τζιχαντιστικών ομάδων στο Σαχέλ με την "Επιχείρηση Barkhane", ενώ η παρουσία της στην Ανατολική Μεσόγειο – μια περιοχή κλειδί για την ασφάλεια της Ευρώπης για πολλούς λόγους που έχουν να κάνουν με τη Μέση Ανατολή αλλά και τον ανταγωνισμό των Μεγάλων Δυνάμεων – έχει ήδη αναβαθμισθεί μέσω του ενδιαφέροντος που το Παρίσι δείχνει για σύσφιξη των σχέσεων του σε επίπεδο στρατιωτικής συνεργασίας με τη Λευκωσία αλλά και την "Επιχείρηση Chammal". Αν σε όλα αυτά προστεθεί και η κλιμακούμενη αποδυνάμωση της Βρετανίας εξαιτίας του Brexit, καταλυτικό παράδειγμα τα τελευταία χρόνια στα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα των Διεθνών Σχέσεων σε όλο τον κόσμο γύρω από το επονομαζόμενο "δικαίωμα των κρατών να αυτοκτονούν” και οι τραγικές επιπτώσεις που ακολουθούν του δικαιώματος αυτού σε κοινωνία, οικονομία κλπ., τότε είναι φανερό ότι η Γαλλία έχει όλες τις δυνατότητες να αναχθεί σε κομβική ευρωπαϊκή δύναμη, λειτουργώντας ως η αιχμή του δόρατος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπό την αμέριστη συμπαράσταση της Γερμανίας και του υπόλοιπου δυτικού κόσμου για δύσκολα και απαιτητικά ζητήματα σε διεθνές ή έσω-ευρωπαϊκό επίπεδο.

H πολιτική όμως δεν κινείται στο κενό ούτε προκύπτει ως προϊόν παρθενογένεσης. Αντιθέτως, επηρεάζεται από τις ευρύτερες κοινωνικοπολιτικές νόρμες που διαμορφώνουν τον κορμό της οντολογικής υπόστασης του κάθε κράτους αλλά και από την προσωπικότητα του επικεφαλής. Ο Μακρόν έχει κατηγορηθεί πολλές φορές από τα Γαλλικά ΜΜΕ ως υπερόπτης και ναρκισσιστής που ακολουθεί το παράδειγμα του Ντε Γκώλ, επιθυμώντας προφανώς μια ανάλογη προβεβλημένη θέση στο ιστορικό πάνθεό των Γάλλων ηγετών όταν το πλήρωμα του χρόνου έλθει. Δεν είμαι σίγουρος ότι ο ψόγος αυτός είναι ακριβής, άλλωστε πολλές φορές τα ΜΜΕ αποδίδουν αλαζονεία σε πολιτικούς δίχως να υφίσταται πραγματικός λόγος απλώς και μόνο γιατί ο συγκεκριμένος ψόγος είναι "εύκολος" και δύσκολα καταρρίπτεται, αλλά είναι απολύτως βέβαιο ότι ο Μακρόν σήμερα συγκινείται από τον νέο-Γκωλισμό σε επίπεδο Γαλλικής εξωτερικής πολιτικής. Όπως και ο Ντε Γκώλ έτσι και ο ίδιος επιθυμούν να δουν μια Ευρώπη ισχυρή στο διεθνές σύστημα με διακριτούς μηχανισμούς άμυνας και ασφάλειας και τη δυνατότητα ανεξάρτητης λειτουργίας από τις ΗΠΑ σε κομβικά ζητήματα της διεθνοπολιτικής διεργασίας. Είναι μια τέτοια στόχευση ανορθολογική; Επιχειρηματολογώ πως είναι για τους λόγους που ακολουθούν.

Καθίσταται προφανές ότι μια τέτοια στόχευση είναι ευθέως ανταγωνιστική με το δυτικό οικονομικοπολιτικό σύστημα, όπως αυτό έχει εδραιωθεί στη διεθνή πολιτική από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι και σήμερα. Πολλές φορές, ίσως λόγω του πολύ χρόνου που έχει πλέον περάσει, ίσως λόγω των πυκνών μικροπολιτικών γεγονότων που θολώνουν τη "μεγάλη εικόνα", αναλυτές, πολιτικοί ή πανεπιστημιακοί ξεχνούν, ή δείχνουν να ξεχνούν, ότι το σύστημα στο οποίο ζούμε όλοι σήμερα – δίχως αμφιβολία πολύ καλύτερα από αυτό στο οποίο ζούσαν οι παππούδες μας προπολεμικά – είναι Αμερικανικής έμπνευσης, επένδυσης, αλλά και εφαρμογής. Όπως επίσης πολλοί δείχνουν να θεωρούν ως δεδομένο ότι η αγαστή και επωφελής συνεργασία μεταξύ όλων των Ευρωπαϊκών κρατών – η έλλειψη της οποίας οδήγησε στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα σε δυο Παγκόσμιους Πολέμους με εκατομμύρια νεκρούς – είναι κι αυτή Αμερικανικής έμπνευσης και εφαρμογής. Ο δυτικός κόσμος από το 1946 και μετά βιώνει τα πολλά και σημαντικά οφέλη του Αμερικανικού συστήματος, με τις αναπόφευκτες διακυμάνσεις ή και επισφάλειες, με το "ταμείο" να γράφει θετικό πρόσημο αν δούμε πως ήταν η Ευρώπη στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα.

Δεν υπάρχει λοιπόν κάποιος ουσιαστικός λόγος να καταρρεύσει ή να αλλάξει αυτό το σύστημα κοινωνικοπολιτικής συγκρότησης, αλλά ούτε και οι δυνατότητες να γίνει κάτι τέτοιο υφίστανται. Εκτός ασφαλώς αν το σύνολο του Δυτικού Κόσμου έχει μπει σε τροχιά αυτοκαταστροφικών πειραματισμών. Οι οικονομίες των Ευρωπαϊκών κρατών δεν είναι σε θέση να αντέξουν τη μετάβαση σε ένα μονοδιάστατα ευρωπαϊκό σύστημα σκληρής, ήπιας και οικονομικής ισχύος, γεγονός που αποδεικνύεται από την έως τώρα αστοχία να μεταμορφωθεί το ενωσιακό οικοδόμημα από νομισματικό σε οικονομικό, ενώ η Ευρώπη χρειάζεται τις ΗΠΑ για να θωρακίζει το εσωτερικό της από εξωτερικές απειλές. Τέλος, τυχόν ανταγωνισμός με τη μορφή διακριτών πόλων μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε. θα δυνάμωνε τις αντί-δυτικές δυνάμεις με αποτέλεσμα να αλλοιωνόταν ο δυτικός τρόπος ζωής που όλοι απολαμβάνουμε και που όλοι θεωρούμε δεδομένο.

Ο Μακρόν θα κερδίσει μια θέση στην Ιστορία όχι αν ακολουθήσει τις εμμονές του Ντε Γκώλ και αναβιώσει τη Γαλλική ιδιαιτερότητα αλλά αν πρωτοστατήσει ως παράγοντας ενίσχυσης των δομών του ευρωατλαντισμού, δημιουργώντας από κοινού με τη Γερμανία έναν πόλο κρατών στο εσωτερικό της Ευρώπης που θα σκέφτεται και θα ενεργεί υπέρ της ενίσχυσης της ενότητας του δυτικού κόσμου, προάγοντας ασφαλώς το πλαίσιο των αρχών και των ιδεών που η Δύση εκπροσωπεί διαχρονικά.

Ακόμη και τώρα; Κάποιος μπορεί να ρωτήσει δικαίως σε μια χρονική συγκυρία που οι ΗΠΑ έχουν εισέλθει σε νεφελώδη πεδία νέο-μερκαντιλιστικών αντιλήψεων που αναπτύσσουν τον αναχρονιστικό προστατευτισμό εις βάρος του βασικού κανόνα της φιλελεύθερης οικονομίας, του Laizezz-faire. Ιδιαιτέρως τώρα είναι η απάντηση ώστε να μη καταρρεύσει η συστημική ισορροπία και βρεθούμε σε μια άνευ προηγουμένου περιδίνηση δίχως σταθερές. Η Ελλάδα σε αυτόν τον νέο ευρωατλαντικό πόλο πρέπει και μπορεί να διαδραματίσει κομβικό ρόλο ως φορέας προώθησης αυτού του πολιτικού στόχου στην ευαίσθητη και κρίσιμη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου με παράλληλες πολιτικές και στρατηγικές αντηχήσεις στην Νοτιοανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.

* Ο κ. Σπύρος Ν. Λίτσας είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Επισκέπτης Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου της Grenoble

http://www.capital.gr/me-apopsi/3316224/i-gallia-o-makron-kai

 

Το Βήμα της Αιγιάλειας
Author: Το Βήμα της Αιγιάλειας
Ανεξάρτητη eφημεριδα άποψης.

BLOG COMMENTS POWERED BY DISQUS