Του Δημοσθένη Δαββέτα

Οι νέες τεχνολογίες έχουν λάβει πια τέτοια θέση στην καθημερινότητά μας ώστε η ζωή μας συχνά μοιάζει να εξαρτάται από τα τεχνολογικά αντικείμενα.

Πρόσφατα, μια φίλη μου έλεγε ότι πηγαίνει ακόμα και για ψώνια καθοδηγούμενη από το ηλεκτρονικό της μηχάνημα πού της υποδεικνύει από πού θα σταματήσει μέχρι και για το τι θα μπορούσε να αγοράσει. Άλλοι πάλι μπαίνουν (το είδα αυτό στη Γαλλία) σ’ ένα δίχως οδηγό ηλεκτρονικό αυτοκίνητο που τους πάει εκεί που θέλουν και ταυτόχρονα τους λέει πού να πιουν καφέ ή τι να φάνε.

Για να μη μιλήσω για κάποιους Γιαπωνέζους που επιλέγουν για ερωτικό-ή τους σύντροφο μια κούκλα-ρομπότ που ως ανθρωποειδές μοιάζει σε όλα με την ανθρώπινη συμπεριφορά. Αυτή η σταδιακή και ανεπίστρεπτη (;) κατά τα τεκμαιρόμενα απανθρωποποίηση ή αλλιώς, ρομποτοποίηση, της ζωής μας οφείλεται στο ότι ο σημερινός άνθρωπος αναζητά την «θεραπεία» της ατέλειάς του μέσω της τεχνολογίας, μέσω της κυρίαρχης Τεχνικής. Αυτή η τελευταία ενσαρκώνει το «σωστό», το αλάθητο της συμπεριφοράς. Από την αρχαιότητα ως τον εικοστό αιώνα, η Φιλοσοφία αναζητούσε την ανθρώπινη βελτίωση (το αριστοτελικό Τέλος, την ευ-δαιμονία) μέσα από το εργαλείο της αυτογνωσίας. Η εποχή της Τεχνικής που ζούμε μοιάζει να μην το χρειάζεται.

Η λύση στις ανθρώπινες ανάγκες δεν είναι η αυτογνωσιακή συνείδηση του ανθρώπου, αλλά η μετάθεση των ευθυνών (και της υπευθυνότητας μοιραία) στον μηχανικό εαυτό του. Δεν σκοτιζόμαστε σήμερα πολύ. Στην ιατρική, τη δικαιοσύνη, τον Πόλεμο, την καθημερινότητά μας, τον έρωτα, την φιλία κ.τ.λ. οι μηχανές είτε ως αντικείμενα είτε ως ρομπότ παίζουν το ρόλο της άμεσης, δίχως ανακρίβειες, ικανοποίησής μας.

Ο μηχανικός-τεχνολογικός εαυτός μας, χάρη στην ώθηση που του δίνει η συμμαχία καινοτομίας και φιλελεύθερης αγοράς, ενσαρκώνει την τελειότητα που τόσο ονειρευτήκαμε και ποθήσαμε στις καθημερινές μας ανάγκες. Έτσι όμως, η «ατέλειά» μας δεν διορθώνεται από την δική μας προσπάθεια. Δεν βιώνουμε το λάθος, την αδυναμία ή την αμφιβολίας μας. Μεταθέτουμε τον ως τώρα εξωτερικό και εσωτερικό μας αγώνα αυτοβελτίωσης σε τεχνικά υποκατάστατα. Σταδιακά λοιπόν αδρανοποιείται η «ανθρωπιά» μέσα μας και συμπεριφερόμαστε δίχως συγκινήσεις ή συναισθήματα, που είναι το υλικό της «ανθρωπιάς», η ανθρώπινη βάση.

Γινόμαστε απενοχοποιημένα λειτουργικά μηχανήματα της ζωής! Κι η αναζητούμενη ευδαιμονία δεν είναι ευτυχία που προέρχεται από αυτογνωσιακή μάχη, αλλά είναι ηδονή αισθήσεων, ψυχρή, δίχως συναισθήματα, δίχως ερωτηματικά αμφιβολίας, δηλαδή γίνεται βιομηχανία αισθήσεων. Ξένοι από τον εαυτό μας, ξένοι από την ανθρωπιά μας, ξένοι από την αλληλεγγύη που ποτίζει την ανθρωπιά, πού πηγαίνουμε;

Κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα. Ένα είναι σίγουρο: βιώνουμε την τεχνολογική αν-αισθησία, βιώνουμε την τεχνο-βαρβαρότητα της σύγχρονης εποχής.

Author: Το Βήμα της Αιγιάλειας

Ανεξάρτητη eφημεριδα άποψης.