Του Κώστα Στούπα

Την εμπειρία του από τις προσπάθειες μεταρρύθμισης της Ρωσίας ανέπτυξε χθες στην ομιλία του στην Αθήνα ο Αντρέι Ιλαριόνοφ, οικονομικός σύμβουλος του προέδρου Πούτιν στην αρχή της περασμένης δεκαετίας.

Η πρώτη υπόσχεση που έδωσε ο Ιλαριόνοφ στον Πούτιν όταν του ζήτησε να αναπτύξει τις απόψεις του, ήταν πως αν πάρει μέτρα απελευθέρωσης της οικονομίας σε πέντε με δέκα χρόνια θα καταφέρει να διπλασιάσει το ΑΕΠ.

Μια από τις πρώτες αποφάσεις που συμβούλεψε την κυβέρνηση της Ρωσίας να κάνει ήταν να αντικαταστήσει τους δεκάδες διάσπαρτους φόρους με 4-5 νέους χαμηλότερους. Π.χ. για τα φυσικά πρόσωπα κλίμακες 10,25 και 35% τις προσάρμοσε σε ένα ενιαίο συντελεστή 13% και τα έσοδα σε ένα χρόνο διπλασιάστηκαν.
Στη δεκαετία που πέρασε η Ρωσία όντως υπερδιπλασίασε το ΑΕΠ. Αλήθεια είναι όμως πως στο δεύτερο μισό της περασμένης δεκαετίας οι ρυθμοί μεγέθυνσης μειώθηκαν. Ο Ιλαριόνοφ παραιτήθηκε στα μέσα της δεκαετίας και οι μεταρρυθμίσεις ατόνησαν και αναστράφηκαν.

Η ώθηση δεν ήταν μόνο από την αύξηση της τιμής του πετρελαίου καθώς η τιμή του πετρελαίου συνέχισε να ίπταται πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι μέχρι το 2015.
Η μείωση του ρυθμού της ανάπτυξης στο δεύτερο μισό της δεκαετίας που πέρασε είχε να κάνει και με την εγκατάλειψη των μεταρρυθμίσεων και η συγκρότηση αυτού που ονομάζεται ολιγαρχικός καπιταλισμός της διαφθοράς.

Η Ρωσία μετά από μια μικρή αναλαμπή το 2009-2010 γύρισε σε ύφεση πολύ νωρίτερα από την πτώση του πετρελαίου. Το 2015 το ΑΕΠ της Ρωσίας έφτασε τα 1,32 τρισ. δολάρια και ήταν χαμηλότερο από τα 1,66 τρισ. δολάρια του 2008.

Ο μεταρρυθμιστής έμεινε στη θέση του οικονομικού συμβούλου μέχρι τα μέσα της περασμένης δεκαετίας. Μετά παραιτήθηκε και απομακρύνθηκε από το Κρεμλίνο διαφωνώντας με τις πολιτικές και οικονομικές επιλογές του καθεστώτος.

Από κάποιο σημείο και μετά το καθεστώς Πούτιν άρχισε να εξαφανίζει πολιτικούς αντιπάλους και να ρίχνει "μαύρο" στα αντιπολιτευόμενα μέσα ενημέρωσης.
Κατά το δεύτερο μισό της περασμένης δεκαετίας παρατηρήθηκε επίσης στη Ρωσία η μεγάλη έξοδος. Πολλές μεγάλες πολυεθνικές που είχαν επενδύσει στη χώρα άρχισαν να την εγκαταλείπουν.

Η Ελλάδα δεν είχε ποτέ μεγάλες ξένες πολυεθνικές, αλλά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έξοδος επιχειρήσεων και προσώπων για φορολογικούς λόγους.
Η κλεπτοκρατία...

Χαρακτηριστική είναι μια ιστορία που αναφέρει ο πρώην Ρώσος σύμβουλος  για το πώς μπορείς να κλέψεις δέκα δισ. από το κράτος. Η ιστορία αποτυπώνει ακριβώς αυτό που έγινε στη χώρα.

Όταν η κυβέρνηση Πούτιν έβγαλε για πώληση μια μεγάλη πετρελαϊκή εταιρεία, οι όροι ήταν τα 10 δισ. δολάρια στα οποία αποτιμήθηκε η αξία της να μην πάνε στο κράτος, αλλά στο ταμείο της εταιρείας. Η πώληση δηλαδή χρησιμοποιήθηκε σαν αύξηση κεφαλαίου.

Σε μια ευρεία σύσκεψη με τον Πούτιν ο σύμβουλος Ιλαριόνοφ ζήτησε το λόγο και ανέφερε πως ο τρόπος που έγινε η πώληση συνιστά κλοπή 10 δισ. δολαρίων από το ρωσικό δημόσιο. Ο πρόεδρος Πούτιν σήκωσε το βλέμμα του και ρώτησε το διπλανό του τι έχει να πει για την καταγγελία του οικονομικού συμβούλου. Ο διπλανός του ήταν ο Ντ. Μενβέντεφ και κοκκινίζοντας είπε κάποια ακαταλαβίστικα νομικά...

Η καταγγελία πήγε να ξεπεραστεί δια της πλαγίας...

Το τελευταίο "χαρτί" του οικονομικού συμβούλου όταν είδε πως το θέμα περνούσε συγκαλυπτόμενο ήταν ένα έγγραφο  για την  αμοιβή  1,5 δισ. δολάρια σε κάποιον από τους παριστάμενους στη σύσκεψη, για να εκπονήσει ένα σχέδιο αναδιοργάνωσης της προς πώληση εταιρείας...

Όταν το άκουσε ο πρόεδρος Πούτιν σήκωσε το βλέμμα του και ρώτησε τον παριστάμενο στον οποίο πήγε η αμοιβή, τι έχει να πει για την καταγγελία.
Εκείνος σηκώθηκε στάθηκε προσοχή και άρχισε να επαναλαμβάνει ψελλίζοντας ξέπνοα το όνομα του Πούτιν... "Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς...  Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς...

Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς..." χωρίς να λέει τίποτα άλλο.

Και αυτό πέρασε έτσι...

Μετά από αυτό, ο Ιλαριόνοφ έδωσε μια συνέντευξη, δημοσιοποίησε όσα είχε καταγγείλει στο συμβούλιο και παραιτήθηκε...

Το στέλεχος  που πήρε το 1,5 δισ. για το σχέδιο αναδιοργάνωσης παραμένει επικεφαλής της εταιρείας πετρελαίου και κοντά στο περιβάλλον του προέδρου και ανεβάζει συχνά φωτογραφίες στο ινσταγκραμ στο αξίας άνω των 100 εκατ. σκάφος με την 23χρονη γυναίκα του...
Είναι προφανές τι είχε συμβεί.
Η ιστορία αυτή έχει σημασία αν λάβει κανείς υπόψη ένα προπαγανδιστικό βίντεο που κυκλοφορεί στο ΥouTube  όπου ο πρόεδρος Πούτιν έχει μαζέψει καμιά 10αρια μεγάλους επιχειρηματίες και μεταξύ άλλων τους διατάζει να δώσουν αυξήσεις στον κόσμο που υποφέρει. Είναι αυτοί που έχουν αποκτήσει τις επιχειρήσεις με τρόπους σαν τον παραπάνω.

Στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωστό είναι πως εκατοντάδες μεγάλες και μικρές εταιρείες στη Ρωσία "ιδιωτικοποιήθηκαν" με αυτόν τον τρόπο.
Αυτό που ονομάζουμε διαπλοκή της πολιτικής εξουσίας με τα οικονομικά συμφέροντα σε βάρος της κοινωνίας και της οικονομίας, σε χώρες όπως η Ρωσία, όπου έψαχνε πέρυσι ο Αλέξης νέο ασφαλές λιμάνι, είναι στην πιο  απόλυτη μορφή.

Στην ερώτησή μου, στον Αντρέι Ιλαριόνοφ τι μπορούμε να περιμένουμε από πλευράς πολιτικής σταθερότητας στη Ρωσία στην κάτω πλευρά του κύκλου των τιμών των πρώτων υλών, καθώς αυτός έχει αποδειχτεί στο παρελθόν πως δρομολογεί πολιτικές εξελίξεις, έλαβα την εξής απάντηση.

Η κατάρρευση της ΕΣΣΔ έλαβε χώρα την περίοδο που οι τιμές των πρώτων υλών είχαν πέσει, αλλά οφείλεται και στο γεγονός πως αυτή συνέπεσε με την περίοδο Γκορμπατσώφ όπου με την περεστρόικα και την γκλάζνοστ είχε αποδυναμώσει το μηχανισμό της απολυταρχικής εξουσίας.

Κατά τον Αντρέι Ιλαριόνοφ, τα απολυταρχικά καθεστώτα έχουν μόνο δυο μηχανισμούς επιβολής: Την προπαγάνδα και τη βία.

Αν η Ρωσία είχε κάνει τις μεταρρυθμίσεις θα δεχόταν τώρα μικρότερους κλυδωνισμούς από την πτώση των τιμών καθώς θα είχαν αναπτυχθεί υγιώς και άλλοι τομείς της οικονομίας που θα εξισορροπούσαν τις απώλειες.

Στις δημοκρατίες η δυσαρέσκεια της κοινωνίας σε εποχές οικονομικής κρίσης εκτονώνεται και με την εναλλαγή και το "κάψιμο" 3-4 κυβερνήσεων αλλά και με τις μεταρρυθμίσεις που δημιουργούν τις προϋποθέσεις εξόδου.

Τα αυταρχικά καθεστώτα που δεν μεταρρυθμίζονται είτε καταπνίγουν τη δυσαρέσκεια με τη βία, είτε καταρρέουν.
Μάθημα για την Ελλάδα
Η περιπέτεια της Ρωσίας μετά την πτώση της ΕΣΣΔ έχει ενδιαφέρον για την Ελλάδα καθώς τηρουμένων των αναλογιών, υπάρχουν κάποιες ομοιότητες που έχουν να κάνουν κυρίως με κάποια κοινά πολιτισμικά ιδιώματα. Η Ελλάδα όμως μπροστά στις χώρες της πρώην σοβιετικής αυτοκρατορίας είναι μια πολύ δυτικοποιημένη χώρα με αρκετά ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς παρά τις κατά καιρούς παρασπονδίες.

Παρ’ όλα αυτά η Ελλάδα με το τεράστιο για τις δυνατότητες της οικονομίας κράτος και την κυρίαρχη αριστερή ιδεολογία που λειτουργεί σαν μανδύας συγκάλυψης του κρατικοδίαιτου κλεπτοκρατικού καπιταλισμού, μοιάζει με το τελευταίο σοβιετικό καθεστώς που θα καταρρεύσει στην Ευρώπη.

Η κατάρρευση και αυτής της αριστερής ιδεολογικής κυριαρχίας συμπεριλαμβανομένης βρίσκεται σε εξέλιξη...

Από την ιστορία και το μεταρρυθμιστικό σχέδιο του Αντρέι Ιλαριόνοφ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης που φαίνεται να ετοιμάζεται να παραλάβει το ελληνικό οικονομικό χάος έχει να διδαχτεί πολλά.

* Ο Αντρεϊ Ιλαριόνοφ μίλησε χθες στο ελληνικό κοινό για την εμπειρία των μεταρρυθμίσεων στη Ρωσία την περασμένη δεκαετία σε εκδήλωση που είχε οργανώσει το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών(ΚΕΦΙΜ). Οι πληροφορίες που αναφέρει το σημερινό άρθρο αφορούν συζήτηση γνωριμίας του συμβούλου σε στενό κύκλο δημοσιογράφων και ανθρώπων της οικονομίας μια μέρα νωρίτερα.

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
      

Author: Το Βήμα της Αιγιάλειας

Ανεξάρτητη eφημεριδα άποψης.